52 vikenda – Predlog za mart

Tragom vlastelinske porodice Odeskalki

Zapadni deo Fruške gore, između Dunava na severu i granice sa Hrvatskom na zapadu, obiluje prirodnim lepotama i spomeničkom baštinom među kojima se ističu šumska prostranstva sa erdevičkim lovištem Vorovo, jezera Moharač, Bruje i Sot, te stvorena baština gde se izdvajaju srpski pravoslavni manastiri Đipša, Petkovica, Kuveždin i Šišatovac.

Ovo je i priznat vinogradarski kraj, poznat i po tome što su se tu nalazili vinogradi i vinski podrumi italijanske vlastelinske porodice Odeskalki. Tragovi Odeskalkijevih od Suseka do Erdevika i Bikić Dola vidljivi su i danas, bilo da se radi o pamćenju, tradiciji, ili o materijalnim svedočanstvima njihovog sremskog vinskog iskustva. Mnogi vinari će se pozvati na činjenicu da se savremeni vinogradi nalaze baš gde i oni Odeskalkijevih, a na pojedinim mestima biće i maestralno projektovanih i izgrađenih vinskih podruma, te vinska vila sa parkom u Bikić Dolu, što sve zajedno nagoveštava nekadašnju lepotu i bogatstvo povlašćenog plemstva zbog kojih su se formirala posebna naselja vinogradara, u kojima su živeli oni koji su tu lepotu i bogatstvo stvarali. Takva naselja su Bikić Do i Stara Bingula.

Na padinama zapadne Fruške gore danas je sve više vinograda i odličnih vina koje se stvara iz sledećeg sortimenta grožđa: italijanski rizling, rajnski rizling, šardone, sovinjon beli, traminac, pino sivi, merlo, muskat hamburg, kaberne sovinjon, vranac, tamjanika, širaz, frankovka, pino crni, probus, marselan i dr. Ako je vino rajsko piće, onda ga možete probati i kupiti u Vinariji Dudan u Suseku, vinarijama Tri međe i oblak, Vinariji Gaston Wine u Neštinu, Vinariji Trivanović, Vinariji Podrum Danguba, Vinariji Molovin u Šidu, Vinariji Vinat, Vinariji Erdevik, Salašu – Vinariji Brestovački u Erdeviku, te Vinariji Ilić-Nijemčević u Bikić Dolu.

U Berkasovu se vinu i vinarima u čast već dve decenije organizuje tradicionalna Sremska vinijada, gde se svakog februara okupe proizvođači vina da bi razmenili iskustva i ocenili vina.

Više detalja na sledećem linku: https://novisad.travel/tragom-vlastelinske-porodice-odeskalki/

Fruška gora – ka Irigu

Put ka Irigu može biti istovremeno odmor i nadahnuće. Irig je staro naselje, nekadašnji bogati i po vinu nadaleko čuveni centar Fruške gore, čiji je procvat zaustavila kuga, a zatim i filoksera. Gradić se poslednjih decenija obnavlja i pokazuje da stara fruškogorska prestonica sija novim nadama. Obnovljeno iriško urbano jezgro sa baroknim, klasicističkim i secesijskim kućama, njegove prelepe pravoslavne hramove, posvećene Sv. Teodoru Tironu, Uspenju Presvete Bogorodice i Svetom Nikoli vredi videti.

Turistička privreda Iriga se obnavlja, te ako odlučite da se zadržite, moći ćete da konačite u Milinom lagumu ili Fruška gora guesthous-u. Irišku vinsku priču predstavljaju vinarije Mačkov podrum i Vinska kuća Kovačević. Put vas iz Iriga može odvesti do Perkovog salaša u Neradinu, ili ka maloj manastirskoj turi: Novo i Staro Hopovo, Grgeteg, Velika Remeta i Krušedol. Ako se odlučite da iz Iriga krenete ka Iriškom vencu i posetite Novo Hopovo, nemojte propustiti priliku da prošetate do Starog Hopova. Put dužine tri kilometra može biti pokloničko putovanje – ako tako odlučite.

Više detalja: Turistička organizacija Opštine Irig – http://www.turorgirig.org.rs

Tekst: Gordana Stojaković

Kreativni distrikt – čvorište kreativnosti, umetnosti i novih saznanja

Prostor koji je nekada predstavljao industrijsku zonu, danas živi u novom ruhu – kao lokacija koja je magnet za umetničke duše. U preuređenim prostorima održavaju se izložbe, radionice, koncerti i događaji, a postali su i dom za nekoliko organizacija i ustanova kulture. Kreativni distrikt, kako je novo ime nekadašnje Kineske četvrti, predstavlja jedan od legata Evropske prestonice kulture 2022.

Celokupan prostor Distrikta čini niz od desetak objekata koji nose nazive po nameni kojoj su nekad služile: Fabrika, Radionica, Biro, Menza, Čeličana, Odmaralište, Cinkara, Gvožđara, Skladište, Proizvodnja, Češki magacin i Lončara.

Život ovom mestu pored nezavisnih umetnika i više stotina izvođača koji su do sada nastupali u nekom od ovih prostora, daju i aktuelni korisnici koji tokom cele godine organizuju brojne programe poput Studentskog kulturnog centra Novi Sad, Dečije kulturne stanice Mlin, Galerije Ustanove za izradu tapiserija Atelje 61, Omladinske kulturne stanice OPENS, Francuskog instituta u Novom Sadu, Kancelarije za saradnju sa civilnim društvom i druge.

Više informacija o programima i istoriji Distrikta možete pronaći na https://visitdistrikt.rs.

Rakovačke turističke slike

Rakovac nije jedinstveno naselje. Stari Rakovac, naselje manastirskih prnjavoraca, uništeno je tokom II svetskog rata, a novo se formiralo par kilometara severnije. Stradanje naselja i njegovih stanovnika zapisano je kroz Spomen-obeležje Kamenolom (nalik masivnoj kuli), posvećenog palim borcima i žrtvama fašizma i Spomen-obeležje Stručica (neobičnog vizuelnog rešenja), posvećenog stradaloj grupi heroja – rodoljuba.

Višeslojni rakovački arheološki lokalitet Gradina – Dombo nije pripremljen za posete turista. Najstariji sloj nalazišta su ostaci zemljanog utvrđanja iz gvozdenog doba, dok se u mlađim slojevima ređaju ostaci iz rimskog perioda, zatim srednjevekovne crkve najpre romanička, a zatim i gotička i na kraju ostaci benediktinskog manastira opasanog bedemima koji je uništen u 16. veku. Među pokretnim dragocenostima nađenim na ovom lokalitetu je i kolekcija vizantijskih bronzanih ikona iz epohe dinastije Komnina (1081-1204), koja se čuva u Muzeju Vojvodine.

Ipak, kada se pomisli na turističke vrednosti ovog naselja, onda odabir najčešće pada na Srpski pravoslavni manastir Rakovac. Prema predanju, podigao ga je veliki komornik despota Jovan Branković, Raka Milošević, ali prvi pisani podatak o njemu je  iz 1545. Crkva manastira je posvećena Svetim Vračima. Turci su porušili manastir krajem 17. veka,  ali je ubrzo obnovljen. Manastir je bio poznat kao kulturni i prepisivački centar gde su nastali prepis Dušanovog zakonika i  Rakovački rukopisni srbljak.

U blizini manastira je stari kamenolom Beli majdan, kod lokalaca poznat kao Rakovačka pećina, nastao ekploatacijom kamena za potrebe obližnjeg naselja i manastira. Dvorana je visoka oko četiri metra, a svod drže kameni stubovi, ulaz je širok nekoliko desetina metara i isto toliko se prostire u dubinu. Prostor ispred dvorane je uređen i obeležen info tablom, a u dvoranu je moguće ući na spostvenu odgovornost.

Ne treba izostaviti uživanje u vinima i hrani u Vinariji Salaksija i restoranu Fig.

Manastir Beočin i njegovo okruženje

Kao i kod drugih fruškogorskih manastira, istorija i predanje o manastiru Beočin pomešani su u jednu uzbudljivu priču.

Prvi pisani podaci o manastiru, čija je savremena crkva posvećenja Vaznesenju Hristovom, iz 16. su veka. Gradnja nove crkve započeta je u prvoj polovini 18. veka, a zasluge za to imali su pobožni Srbi iz Starog Futoga, Novog Sada i Čerevića. Ikonostas iz 18. veka radili su Dimitrije Bačević i Teodor Dimitrijević Kračun, a prestone ikone Janko Halkozović. U manastiru su sahranjeni pesnik Jovan Grčić Milenko i episkop Varnava (Nastić), kanonizovan 2004.

Ono što mnoge posetioce može da iznenadi i intrigira je park na južnoj strani manastirskog kompleksa. Postoje podaci da su ga osmislili i realizovali baštovani stigli iz Pariza, koji su održavali i Versajski park. Najsvečaniji utisak pruža kapela podignuta 1905. po projektu velikog graditelja Sremskih Karlovaca Vladimira Nikolića, koja nije otvorena za posete.

Istraživanje okoline svakako će vas dovesti do restorana domaće kuhinje „Beli čin”, poznatog mesta za ljubitelje prirode, porodičnih izleta, gurmane i hedoniste.

Od Manastira Beočin startuje memorijalna staza posvećena pioniru planinarstva u Vojvodini dr Ignjatu Pavlasu. Ova kružna staza dužine 7,5 km, nazvana Pavlasov krug, vodi do Pavlasovog čota, jednog od najviših vrhova Fruške gore.

Na oko dva kilometra od manastira, pored šumske kuće na lokalitetu Rim, nalazi se start memorijalne „Krletove“ staze, posvećene istaknutom planinarskom i društvenom aktivisti Svetozaru Kokiću – Krletu. Staza dužine oko 10 km je u obliku osmice, sačinjena od dva manja kruga dužine oko 5 km, koji se mogu odvojeno preći. Na strasi staze nalazi se Dumbovački vodopad.

Najbolji i najsigurniji način da upoznate ovu stazu i uživate je da se priključite organizovanim pešačenjima planinarskih društava (PSD Poštar, PSD Železničar, PD Naftaš, PD Fruška gora, PD Vilina vodica, PD Alma Mons Adventures, PD HTS/Hiking Tour Serbia i dr).

U okolini Beočina nalazi se i Konjički klub „Mambo“, orjentisan pretežno na rad sa decom. Domaćini organizuju školu jahanja i šetnju sa konjima za najmlađe.