Manastir Šišatovac

Manastirska crkva je posvećena Rođenju Bogorodice (Mala Gospojina, 21. septembar)

Prema „Zaveštatelnom svitku“, čuvanom do Drugog svetskog rata, zna se da je, početkom 16. veka, ovaj manastir podigao žički iguman Teofilo sa monasima. Na mestu gde je postojala mala Crkva Sv. Nikole poznata kao Remetsko, sazidali su novu, posvećenu Rođenju Bogorodice, a manastir nazvali Šišatovac. U istorijskim izvorima, novi manastir se pominje i u dokumentu iz prve polovine 16. veka, u kojem osmanski Turci monasima dozvoljavaju da obnove kelije. Šišatovac je u prvoj polovini 17. veka posetio patrijarh Pajsije u nameri da napiše životopis srpskog despota Stefana Štiljanovića čije su se mošti nalazile u manastiru od sredine 16. veka.

U drugoj polovini 18. veka, porušen je stari kameni hram i podignuta monumentalna barokna crkva. Zasluge za njenu izgradnju ima episkop vršački Vićentije Popović, a deo zasluga za obnovu i izgradnju čitavog manastirskog kompleksa imaju i braća Monasterlije, braća Vitković i kapetan Trifun Isaković. Tokom obnove, u crkvi su pronađeni grobovi Jovana Monasterlije i Sekule Vitkovića.

U masivnom zvoniku manastirske crkve, iz sredine 18. veka, izgrađena je kapela posvećena Sv. Georgiju, svecu koga su kao porodičnu slavu slavili Vuk i Trifun Isaković. Kapela na monaškom groblju posvećena Sv. Petru i Pavlu podignuta je sredinom 18. veka zaslugom Trifuna Isakovića.U Drugom svetskom ratu manastir je opljačkan, a crkva i konaci minirani. Deo opljačkanog blaga danas se čuva u Muzeju Srpske pravoslavne crkve u Beogradu. Obnova manastira još uvek traje.

Zidne slike i ikonostas monumentalne barokne crkve koja i danas pleni lepotom, oslikao je, krajem 18. veka, Grigorije Davidović Opšić. Sačuvani su samo delovi ovog ikonostasa. Postoji odobren projekat izrade ikonostasa istovetnog onom koji je postojao pre Drugog svetskog rata, ali smo u manastiru saznali da se ne zna kada će se isti realizovati. Tokom Drugog svetskog rata stradao je i prvobitni ikonostas kapele posvećene Sv. Petru i Pavlu (čije je carske dveri oslikao Dimitrije Bačević), a novi je oslikao Vukašin Govedarica. Slika iz trpezarije konaka „Despot Stefan Štiljanović deli žito narodu iz svojih žitnica u svom gradu Šikleušu“, rad Arse Teodorovića s početka 19. veka, u procesu je vraćanja manastiru.

U manastiru su od sredine 16. veka čuvane mošti Sv. Stefana Štiljanovića (?–1543), a manastirska slava je na njegov dan, 17. oktobar. Mošti su spasene od uništenja jer su 1942. prebačene u Beograd, a sada se nalaze u beogradskoj Sabornoj crkvi. Proces vraćanja mošti Sv. Stefana Štiljanovića je u toku. Vekovima se negovao kult ovog sveca, naročito u vreme kada je arhimandrit bio Lukijan Mušicki (1777–1837). U manastiru su se čuvale vredne knjige i rukopisi među kojima su bili „Povest Sv. Stefana Štiljanovića“ i prepis „Dušanovog zakonika“, poznat kao „Šišatovački rukopis“. Ustaše su, tokom Drugog svetskog rata, okrutno mučile monahe i igumana manastira Rafaila (Momčilovića), školovanog slikara, koji je umro od posledica mučenja i prebijanja. Kanonizovan je 2000. godine, a manastir 3. septembra obeležava Sv. Rafaila Šišatovačkog.

INFORMACIJE ZA TURISTE: Posetoci mogu razgledati Crkvu rođenja Bogorodice. Podrazumeva se odgovarajući način oblačenja (za žene pokrivena glava, duga suknja, dugi rukavi, a za muškarce duge pantalone i košulja). U manastirskom kompleksu nisu dozvoljeni pušenje, alkohol i uvođenje kućnih ljubimaca. Grupne posete je potrebno najaviti ranije na tel. +381 (0)22 266 35 30 (ujutru)    

Adresa

Ležimir, Froška gora, Srbija