Manastirska crkva posvećena je Sv. Pantalejmonu (9. avgust)
Prema predanju, Manastir Staro Hopovo je podigao despot Đorđe Branković krajem 15. veka ili početkom 16. veka. Postoje mišljenja da su i Staro i Novo Hopovo podignuti krajem 15. veka i da je njihov ktitor despot Đorđe Branković (potonji arhiepiskop i mitropolit beogradski i sremski Maksim). U istorijskim izvorima Staro Hopovo se pominje u defteru osmanskih Turaka iz 16. veka.
Zna se da je prvobitna crkva iz 15. veka posvećena Sv. Nikoli stradala sredinom 18. veka u zemljotresu, a da je ubrzo podignuta nova, od tada posvećena novom patronu ‒ Sv. Pantelejmonu, koju je 1760. osvetio mitropolit Pavle Nenadović. Uz manastirsku crkvu izgrađen je prizemni konak od opeke. Manastir je tada bio metoh Novog Hopova.
Tokom Drugog svetskog rata, manastirski kompleks je teško oštećen. Obnova Crkve Sv. Pantelejmona i izgradnja konaka pokrenute su 2000. godine, tako da je 2006. u manastiru ponovo započeo monaški život. Uz manastirsku crkvu je, 2010. godine, izgrađen pirg koji ima zvonik, biblioteku i prodavnicu. Manastir Staro Hopovo se nalazi u šumskom predelu izuzetnih prirodnih odlika, u blizini izvorišnog kraka potoka Jelence i još jednog sumporovitog izvora.
Manastirska crkva je imala nekoliko ikonostasa. Do danas su sačuvane dve ikone iz starije crkve (sagrađene pre 1760) za koje se pretpostavlja da su ih radili Stefan Tenecki, Janko Halkozović i možda Nikola Nešković. Ikonostas crkve Sv. Pantelejmona iz druge polovine 18. veka imao je bogatu rezbariju u rokoko stilu presvučenu zlatom, rad Tomasa Firtlera. Ikone na tom novom ikonostasu nisu rađene kao jedinstvena celina. Smatra se da je deo ikona radio Jefrem Isailović, a da su prestone ikone Janka Halkozovića preuzete sa starije ikonostasne pregrade. Hristofer Petrović je u prvoj polovini 19. veka uradio preslikavanje i pozlatu ikonostasa. Još jedno preslikavanje ikonostasa je, početkom 20. veka, bilo povereno Vasi Eškičeviću. Posle razaranja u Drugom svetskom ratu sačuvano je 28 ikona koje se čuvaju u Riznici Srpske pravoslavne crkve u Sremskim Кarlovcima. Savremena kamena ikonostasna pregrada rad je Stojka Draganića, a ikone, poklon Sergija Кonstantina i Pavla Livopoljca, rad su ikonopisačke radionice Manastira Grgeteg. Zidne slike, dar porodice Opojević, uradili su Borislav i Marija Živković.
Raspored liturgija: nedeljom i crkvenim praznikom u 9.00, jutrenje je u 6.00, a večernje u 18.00.
INFORMACIJE ZA TURISTE: U Staro Hopovo nije moguće doći autobusom dok se ne uradi okretnica. Manastir je otvoren u periodu 8.00‒20.00 (tokom leta) i 8.00‒17.00 (tokom zime). Podrazumeva se pristojno oblačenje.
Grupne posete je potrebno najaviti. Tel: +381 (0)22 215 0 133 (zvati pre podne, najbolje oko 10.00).
