Mаnаstir Vrdnik

Manastirska crkva je posvećena Vaznesenju Hristovom (40. dan posle Vaskrsa)

Ne postoje precizni podaci o osnivanju ovog manastira. Postoji podatak u mineju (liturgijska knjiga u pravoslavnim crkvama) iz 1589, sačuvanom u manastiru Šišatovac, koji svedoči o njegovom postojanju. Prema istorijskim izvorima, zna se da je postojao sredinom 16. veka i to kao manastir posvećen Sv. Jovanu. Posle Velike seobe Srba (1690), ovde dolaze monasi moravske Ravanice, zadužbine kneza Lazara Hrebeljanovića, noseći njegove mošti. Njihovim dolaskom iz Sentandreje, gde su se u seobi prvobitno smestili, crkva se obnavlja, uspostavlja se novo posvećenje – Vaznesenje Hristovo, isto ono koje je imala i zadužbina kneza Lazara. Uspostavlja se i novo ime – Manastir Vrdnik (ili Sremska) Ravanica.

Početkom 19. veka, za vreme mitropolita Stefana Stratimirovića, izgrađena je nova crkva prema projektu Koste Zmijanovića i zahvaljujući trudu graditelja Kornelija Srbina. Barokni, višespratni zvonik iznad priprate (koja ima i horsku galeriju) podignut je u isto vreme. Novi, prostrani konaci od kamena zidani su i obnavljani sukcesivno, zahvaljujući prilozima bogatih građana i jerarha sve do kraja 18. i početka 19. veka. Za vreme Drugog svetskog rata manastir je opljačkan, a mnogi rukopisi, knjige i povelje iz bogate riznice su odneti ili uništeni. Tu se, između ostalog, nalazila i „Povelja kneza Lazara moravskoj Ravanici“ (1381), zatim Jefimijina „Pohvala knezu Lazaru“ (početak 15. veka) koja se danas čuva u Muzeju Srpske pravoslavne crkve u Beogradu.

Kapele Prenosa moštiju Sv. Save (u konaku), Svete Petke (na izvoru) i Sv. cara Konstantina i carice Jelene (iza manastira) novijeg su datuma. U manastirskoj bašti se nalazi bista pesnikinje i folkloristkinje Milice Stojadinović Srpkinje (1828–1878) koju je, 1912. godine, podigao Odbor srpskih devojaka iz Iriga.

Sredinom 18. veka, Stanoje Popović je oslikao ikonostas u straroj crkvi. Izrada ikonostasa i zidnog slikarstva za novu crkvu iz 19. veka poverena je Dimitriju Avramoviću, akademskom slikaru, majstoru prelaznog stila bliskog bečkom nazarenskom stilu i ranom romantizmu koji je, po ugovoru, završio posao za tri godine. Rezbarski radovi na ikonostasu rad su Marka Vujatovića, a pozlata je rad Petra Čortanovića. Ikonostas pleni lepotom i monumentalnošću, a poseduje i jednu osobenost, retku u pravoslavnoj ikonografiji u kojoj se tačno zna redosled ikona, a to je da se među prestonim ikonama nalaze Srbi svetitelji: Sv. knez Lazar i Sv. Sava. Zidne slike u crkvi uradio je Dimitrije Avramović.

U trpezariji severnog konаka izgrađenog šezdesetih godina 18. veka, Amvrosije Janković je, deceniju kasnije, naslikao poznatu sliku „Kosovski boj“. Nažalost, kao dominantno nacionalno zaveštanje Srba, ova slika je bila nepodobna Austrougarima koji su je uništili tokom Prvog svetskog rata. Pedesetih godina 19. veka, Petar Čotranović je na istom mestu naslikao prizore Kosovskog boja – iz istih razloga su ovu sliku uništile ustaše početkom Drugog svetskog rata.

U manastiru se neguje uspomena na kneza Lazara, pa je manastirska slava Vidovdan, 28. jun, dan kada je on pogubljen u Bici na Kosovu 1389. godine. Kult velikomučenika kneza Lazara ustanovljen je još u 14. veku, a u vrdničkoj Ravanici se neguje od vremena Velike seobe Srba s kraja 17. veka. Tokom Drugog svetskog rata, mošti kneza Lazara prenete su u Beograd i tako spasene od ustaškog uništenja. Danas se nalaze u njegovoj zadužbini, u moravskoj Ravanici. U vrdničkoj Ravanici se nalazi kivot (poklon Obrada Futožanina iz sredine 18. veka) u kojem se čuva deo moštiju Sv. kneza Lazara, kao i kivot sa česticama mošti Sv. Anastasije Rimljanke.

Raspored liturgija: sredom i petkom u 7.00, subotom u 8.00, nedeljom i crkvenim praznikom u 9.00.

INFORMACIJE ZA TURISTE: Pristojno oblačenje (za žene duga suknja, dugi rukavi, a za muškarce duge pantalone i košulja) se podrazumeva. Grupne posete je potrebno najaviti: tel: + 381 (0)63 88 14 076 (otac Lazar Cvetičanin).

Adresa

Vrdnik