52 vikenda – Predlog za Januar
Manastir Velika Remeta i Vitlejemska pećina
Najradosniji hrišćanski praznik Božić tradicionalno se proslavlja u krugu porodice, ali to je i prilika da se posete i pravoslavni hramovi i manastiri.
Na krajnjem istočnom delu Fruške gore nalazi se manastir Velika Remeta sa crkvom posvećenom Svetom Dimitriju. Prema narodnom predanju manastir je osnovao kralj Dragutin u vreme svoje vladavine Sremom, ali prvi pisani podaci potiču od sredine 16. veka. Velika Remeta je posebno prepoznatljiva po svom baroknom zvoniku, visokom 38,6 metara, najvišem među fruškogorskim zvonicima.
U okviru manastirskog poseda, rajskog vrta igumana Stefana, posebno će vas na Božić asocirati i replika brda Sion i Vitlejemske pećine, gde je rođen Isus Hristos.
U neposrednoj blizini je restoran Šumski raj, a blizu su i manastiri Krušedol i Grgeteg.
Tekst: Miloš Dunjić
Proslava Julijanske Nove godine
Novi Sad je već prepoznat u regionalnim okvirima kao komuna koja podjednakom srdačnošću slavi dva Božića, dva Uskrsa i dve Nove godine. Radi se o poštovanju dva kalendara, gregorijanskog koji je već sto godina u zvaničnoj upotrebi u Srbiji i odnosi se na sve građane i onog julijanskog kojeg se drži Srpska pravoslavna crkva.
Programi različitih sadržaja i intenziteta u različitim delovima grada počinju već u decembru, a završavaju se krajem januara naredne godine. Bogat, svečan, veseo i umetnički vredan karakter imaju proslave Nove godine – prva 31. decembra i druga, pravoslavna Nova godina – 13. januara i deo su turističke ponude Novog Sada.
U tom kolopletu utisaka julijanska ili pravoslavna Nova godina ima jedan poseban smisao, temperament i identitet. Proslava od davnina ima prizvuk slobode neformalnog delanja, a njeni poklonici prostor za iskonsku radost koja ponekad doseže paganske slobode. Danas se ova svetkovina polako povinuje tržišnim zakonima, a Fondacija „Novi Sad 2022”, nosilac programa za godinu kada je Novi Sad Evropska prestonica kulture, kreirala je kulturni proizvod „Dve Nove godine”, te je u generalni plan proslave uključila i programe za pravoslavnu Novu godinu, sa ciljem da se dostignu svetski standardi ponude koju može da iznese lokalna kreativna industrija. Ipak, na obodima grada ili u pojedinim prostorima u gradu još uvek je moguće osetiti magiju oslobođenosti od institucionalne i potrošačke uslovljenosti koju je uvek označavala pravoslavna Nova godina.
Tekst: Gordana Stojaković
Zimske čarolije na Fruškoj gori
Nacionalni park Fruška gora je, takoreći, odmah nadohvat nogu. Avanturisti i ljubitelji prirode koji vole da šetaju šumom biće oduševljeni kada obuju planinarske cipele i krenu u istraživanje i pustolovinu. Bez imalo preterivanja, možemo reći da se Fruška gora zimi obilazi sa jednakim uživanjem kao i leti. Telefon ili fotoaparat odmah izvadite iz ranca, neka bude pri ruci, jer ćete i ovde na svakom koraku naići na inspiraciju za fotografisanje.
Čari „Fruškaća” zabavna su mešavina akcije i odmora, jer ovde možete uživati u sankanju, istraživanju, pejzažima, otkrivanju mnogobrojnih izletišta zajedno sa prijateljima, porodicom, partnerom,…
Savršeno čist vazduh, uz neverovatna prirodna bogatstva, čine ovu planinu perfektnom destinacijom za pravu zimsku fantaziju sa koje ćete poneti najlepša sećanja i vratiti se u detinjstvo, kroz jurnjavu na sankama niz breg i tumbanjem, uz grohotan smeh.
Salašarske topline
Decembarska susnežica, januarski sneg i zimski vetrovi sasvim su prihvatljivi ako ih posmatramo sedeći pored salašarskih peći i kamina, uz (kuvano) vino, supu koja se puši i uz miris gurmanskih iznenađenja u pećnici. Zimski pogled iz salašarskog restorana nosi slutnju „šorom šajke a Dunavom čeze”, autohtonu impresiju vojvođanske nirvane. Neka svet zastane „ima (se) kade”, uostalom ako treba, u isti mah ćemo sebi i drugima poželeti da budemo „gesund i uzbrdo schnell” i krenuti kuda već treba. Srećom, uzbrdo je retkost, a zdravlje na usta ulazi. Zato krenimo na salaše, a tamo su nekako najslađa ona prosta, domaća jela spravljena od krompira i tek osušenih „svinjarija” prispelih za degustaciju. Mnogi salaši imaju proste – seljačke peći, uz koje se rado skuplja i staro i mlado, poneki nude ugođaj vožnje sankama po snežnoj ravnici. Gde god da ste u salašarskoj priči, biće vam toplo, kako oko srca, tako i u stomaku (https://novisad.travel/salasi/).
Tekst: Gordana Stojaković
Zbirka strane umetnosti – jedna od najznačajnijih kolekcija strane umetnosti u Srbiji
Barokna palata u Dunavskoj ulici, izgrađena za Matildu Šoman 1903. po projektu Franca Vorude, danas je dom Zbirke strane umetnosti, depandansa Muzeja Grada Novog Sada. Palata je za muzeološke potrebe adaptirana da bi primila i publici predstavila legat novosadskog kolekcionara i lekara Branka Ilića, koji je 1966. darovnim ugovorom vrednu zbirku slika i dela primenjene umetnosti od 15. do 20. veka darovao Novom Sadu i AP Vojvodini. Zbirka sadrži umetnička dela nastala na tlu Italije, slike flamansko-holandskih slikara, dela španske, srednjoevropske, nemačke, dalekoistočne, srpske i ruske umetnosti, ikone, grafike, satove, tepihe, tekstil, porcelan, staklo, nameštaj i druga dela primenjene umetnosti. Posebnu vrednost predstavljaju dela italijanskih, flamanskih i francuskih majstora Đovanija Batiste Lanđetija, Aleksandra Manjaska, Sebastijana Ričija, Pitera Kleza, Hendrika van Balena, Sebastiana Burdona, Jana van Hujsuma i drugih, zatim dela primenjene umetnosti kao što su satovi, srebro, tepisi i dr.
Ne treba propustiti mogućnost da se pogleda zbirka satova iz 18. i 19. veka. Najvredniji među eksponatima je sat sa porcelanskom vazom iz 18. veka francuske radionice Sevra (Sevres), izvanredan primerak umetnosti iz vremena Luja XVI. Tu su i sat sa Apolonom i Selenom, sat sa pastiricom i sat na alabasternom postolju, svi iz 19. veka.
Tekst: Gordana Stojaković
Runasti mamut iz kasnog pleistocena u Novom Sadu
Ako do sada niste, pravo je vreme da, sami ili sa decom, odete u obilazak eksponata Prirodnjačke zbirke Pokrajinskog zavoda za zaštitu prirode, u Radničkoj ulici u Novom Sadu. Najmlađi će biti omađijani leptirima, stariji ribama, a svi zajedno pticama: velika i mala droplja, crni lešinar i pelikan, zatim trodimenzionalnim prikazom jednog šumskog šipražja u kojem mirno, jedni pored drugih, stoje najljući neprijatelji: vuk, srna, sitni sisari, glodari, ptice… Ipak, zvezda izložbene postavke je lobanja sa kljovama runastog mamuta iz kasnog pleistocena. Porodična fotografija sa mamutom je pravi povod da se sa decom razgovara o potrebi očuvanja biljnog i životinjskog sveta, o zaštiti naših šuma i reka, o potrebi očuvanja naše planete i čistoći našeg grada. Prirodnjačka zbirka Pokrajinskog zavoda za zaštitu prirode je prostor koji spontano nameće tako važne teme (www.pzzp.rs).
Tekst: Gordana Stojaković
Muzej Grada Novog Sada
Centralna zgrada Muzeja Grada Novog Sada se nalazi na ekskluzivnom mestu – na Petrovaradinskoj tvrđavi. Njegove postavke podjednako prezentuju i reprezentuju postanak i razvitak Tvrđave kao i viševekovni način života i rada stanovnika okupljenih u nekada različite urbanicitete koji su okruživali Tvrđavu. Danas je to jedinstveni prostor Grada Novog Sada.
Posetioci mogu da izaberu da u prizemlju obiđu postavku koja govori o istorijatu Petrovaradinske tvrđave, Veliki ratni bunar iz 18. veka, na spratu izložbu o građanskom životu stanovnika Novog Sada od 18. do 20. veka, ili jedan kilometar podzemnih vojnih galerija, sistem odbrambenih hodnika koji fasciniraju svakog posetioca.
U sastavu Muzeja Grada Novog Sada su: Zbirka strane umetnosti (Novi Sad), Spomen zbirka Jovana Jovanovića Zmaja (Sremska Kamenica) i Zavičajna zbirka Sremski Karlovci (Sremski Karlovci).
Tekst: Gordana Stojaković