Pivare u Apatinu, Čelarevu, Novom Sadu i još mnogim vojvođanskim gradovima i mestima kako nekoliko stotina godina unazad, tako i danas prave tečnost koja se uz domaću rakiju u Vojvodini i Novom Sadu najviše pije – pivo!
Čelarevski “Lav” i apatinski “Jelen” su piva koja se u Novom Sadu i Vojvodini najčešće piju.
Upravo te dve pivare preživele su viševekovne istorijske turbulencije i danas se s razlogom pozivaju na tradiciju i kvalitet.
U Srbiji je pivo počelo da se pije još u vreme dinastije Nemanjić. Nešto kasnije, u 15. veku, u vreme despota Stefana Lazarevića pivo se pije već i u domaćinstvima, a ne samo u manastirima, na dvoru i imućnijim privatnim posedima.
U to vreme pivo su kuvali i u prvim kafanama u Beogradu. Kada su Austrijanci proterali Osmanlije iz Vojvodine i počeli u nju da naseljavaju svoje stanovništvo, veliki broj Nemaca počeo je da živi i radi ovde. Doneli su svoju kulturu, običaje, poslove, radne navike, a ono što se posebno primilo ovde je proizvodnja piva i uživanje u njemu.
U Vršcu je još dvadesetih godina osamnaestog osnovana Vršačka pivara. Zrenjaninci su je imali 1745, a u Apatinu, kada je Carska komora iz Beča odobrila rad, 1756. počela je da radi Apatinska pivara.
Deda Đorđa Vajferta preselio se početkom 19. veka u Pančevo i ubrzo počinje da proizvodi pivo. Kada je posao krenuo, da bi ga još bolje razradio, šalje sina Ignjata u Nemačku da u tamošnjim pivarama izučava zanat i radi.
Posle povratka iz domovine proširuju posao ovde i grade još veću pivaru u Pančevu koja postaje najveća na Balkanu. Danas njeni, uglavnom dobro sačuvani, ostaci koriste se najviše za snimanje filmova domaće i strane produkcije.
Ignjat Vajfert, po očevom “receptu”, šalje u Nemačku na školovanje svog sina Đorđa, koji je u Vajenštofenu 1872. godine apsolvirao na Velikoj pivarskoj školi. Kada se vratio, posao su proširili i na Beograd, na mestu današnje Beogradske industrije piva (BIP).
Tih godina vojvođanski veleposednik Lazar Dunđerski počinje ozbiljno da se interesuje za posao oko piva.
Sjajno zemljište i zahvalni klimatski uslovi za gajenje osnovnih sirovina za pivo ječma i hmelja, koji su postojali u Čelarevu, navode Lazu Dunđerskog da tamo pokrene pivaru. Godine 1892. otvorena je Čelarevska pivara. Danas se u njoj proizvodi pivo nazvano po njemu.
I pivara u Bečeju ima dugu tradiciju. Neki istorijski podaci govore nam da je jedan Nemac tamo pivo počeo da proizvodi 1754. godine. U početku se posao odvijao ručno, a najneophodnija oprema dolazila je iz Nemačke.
Deo istorije vojvođanskog pivarstva danas se može videti u muzejima piva u Čelarevu i Pančevu, a uskoro bi i na obali Begeja u Zrenjaninu trebalo da bude otvoren muzej piva.
U Muzeju u Pančevu s ponosom tvrde da njihova pivara, osnovana 1722. godine, jeste najstarija na Balkanu.
Poslednjih godina u Vojvodini i Novom Sadu popularna je proizvodnja zanatskog piva. Od mini-pogona, koje proizvođači pivopije imaju u svojim domovima, do ozbiljnijih koji prave i 30 hektolitara piva mesečno – pišu se nove stranice istorije vojvođanskog pivarstva.
Bački Petrovac, koji je svojevremeno bio regionalni centar hmeljarstva, danas je takođe važna adresa za sirovinu zanatskog piva, koje se može probati na festivalima po Novom Sadu, ovog sve popularnijeg pića među mlađom populacijom i stranim turistima.
Zanatska se proizvode kako svetla i tamna, tako i crvena piva. Malo su drugačijeg ukusa od onog tradicionalnog koje se ovde preferira, ali polako i sigurno, iz dana u dan, imaju sve više ljubitelja. Mogu se kupiti u nekim kafićima i pabovima ali i prodavnicama specijalizovanim za širi asortiman pića.
Autor teksta:
Vladimir Bajić
