52 vikenda – Predlog za novembar

Staro i Novo Hopovo

Novo Hopovo osvaja lepotom. Za mnoge istoričare umetnosti manastirski kompleks ima izuzetnu vrednost zbog toga što su njegovi graditelji uspeli da u skladnu celinu ujedine srednjevekovno srpsko graditeljstvo, vlaške, pa čak i islamske uticaje. U manastirskoj crkvi, posvećenoj Sv. Nikoli, sačuvano je fresko-slikarstvo iz dva različita perioda 17. veka.

Prema predanju manastir Novo Hopovo je zadužbina mitropolita Maksima (Brankovića), ali zapis iznad ulaza u crkvu govori da su ktitori bili Lacko i Marko Jović iz okoline Budimpešte. Ikonostas koji je radio jedan od najboljih srpskih slikara baroka, Teodor Dimitrijević Kračun oštećen je za vreme Drugog svetskog rata, a savremeni je delo žičkih monahinja.

Predanje kaže da je despot Đorđe Branković, potonji mitropolit Maksim, sagradio Staro Hopovo, a istorijski izvori pokazuju da se manastir prvi put pominje 1546. Na temeljima starijeg hrama izgrađen je novi 1752, a njegov sjaj i bogatstvo reprezentovao je rokoko ikonostas presvučen zlatom. Manastir je oštećen tokom Drugog svetskog rata, a sačuvan je samo jedan deo ikona. Obnovljeni manastirski kompleks koji danas prima posetioce sačuvao je skladnu uklopljenost u prirodni ambijent. Od Novog Hopova udaljen je oko 2 km.

Tekst: Gordana Stojaković

Muzej savremene umetnosti Vojvodine

Muzej savremene umetnosti Vojvodine je živo mesto koje okuplja i podstiče umetnike i umetnice različitih poetika i formi izražavanja da zajednički interpretiraju i afirmišu savremene umetničke tokove i prakse. Istovremeno, kroz izlagačku praksu ova institucija pokreće na dijalog i edukuje širu javnost o savremenoj umetnosti druge polovine 20. i početka 21. veka, i o delima domaćih i inostranih umetnika i umetničkih grupa.

Načini prezentacije umetničkih dela, bilo da su slike, grafike, instalacije, skulpture, video, fotografija, konceptualna umetnost, intermedijski i digitalni radovi, prate savremene mogućnosti predstavljanja tako da pored izložbi uključuju akcije, govorne i muzičke programe, filmske projekcije, radionice i dr.

Značaj Muzeja savremene umetnosti Vojvodine za valorizaciju i afirmaciju savremenih umetničkih tokova na domaćem planu je životan i snažan. Otvorenost za saradnju sa sličnim institucijama na regionalnom i internacionalnom planu donosi nove modele rada kroz koje se ocenjuju dometi domaće umetničke produkcije i afirmišu ona dela i umetnici koji su iskoračili ka novom, autentičnom i eksperimentalnom izrazu.

Tekst: Gordana Stojaković

Ponešto o Kapeli Mira

Kapela mira je mesto izuzetnog značaja budući da je događaj o kom svedoči – potpisivanje Karlovačkog mira (1699), uneo ime Sremskih Karlovaca u sve svetske istorije novog veka. Građevina u kojoj je potpisan Karlovački mir je srušena posle 1710. i na njenom mestu je, u znak zahvalnosti Bogorodici za veliki uspeh Austrije na bojnom i diplomatskom polju, sazidana katolička Kapela Gospe od Mira. To je razlog što se tu i danas veliki Bogorodični praznici obeležavaju.

Kapela Mira je podignuta u obliku velikog turskog šatora, pa se često kaže da je njena arhitektura orijentalna. Naknadno sazidan zvonik, na kojem se nalazi sat, promenio je prvobitni oblik građevine.

Savremena građevina, kao i prvobitna, poseduje četiri ulaza, ali unutrašnjost je sasvim uređena za potrebe kapele. Tu su oltar, orgulje i sedišta za vernike. Kuriozitet je da je istočni ulaz na koji je ušla delegacija Osmanskog carstva zazidan, a na njegovom mestu je izgrađen mali oltar. Oko kapele je niz grobova među kojima je i onaj mletačkog poslanika kojeg je smrt zatekla u vreme potpisivanja Karlovačkog mira. Negov grob označava ploča od ljubičastog mermera na kojoj je utisnuta godina smrti – 1699.

Tekst: Gordana Stojaković

Izlet na Trg galerija

Reprezentativna dela izložena u Spomen-zbirci Pavla Beljanskog pružaju izvrstan pogled na srpsku modernu umetnost 20. veka. Dela Nadežde Petrović i drugih modernista koji su stvarali početkom 20. veka, pa sve do onih Milana Konjovića i Ljubice Cuce Sokić, slikara kojih se još neposredno sećamo, biće pred vama u veličanstvenom nizu. Pažnju posetilaca često privuku slike Save Šumanovića, naročito njegovi utisci o sremskom krajoliku koji spadaju u sam vrh modernog slikarstva kod nas. Pored slika, skulptura, crteža i tapiserija koje je diplomata i kolekcionar Pavle Beljanski zaveštao srpskom narodu Spomen-zbirka poseduje još dva sastavna dela – Memorijal Pavla Beljanskog i Memorijal umetnika.

Za obilazak Galerije Matice srpske potrebno je izdvojiti zamašno vreme jer ćete se susresti sa eksponatima koji reprezentuju srpsku nacionalnu imetnost od 16. do 21. veka. Postavke Galerije možete obići krećući se putem kojim se kretalo srpsko slikarstvo ranog, visokog i kasnog baroka zatim neoklasicizma, bidermajera, romantizma, istoricizma, realizma, simbolizma, modernizma… Bilo da izabere deo postavke ili da pređete čitav ponuđeni put biće to putovanje u središte onog napora kojim je intelektualna i umetnička elita jednog malog naroda izborila sopstveno mesto unutar evropske umetnosti modernog doba.

Osnovni fond Poklon zbirke Rajka Mamuzića čine dela umetnika koji su kreirali i odredili likovnu scenu socijalističke Jugoslavije sredinom 20. veka. Među njima su: Miodrag Mića Popović, Jovan Soldatović, Petar Omčikus, Mladen Srbinović, Stojan Ćelić, Ksenija Divjak, Ljubica Cuca Sokić, Lazar Vujaklija, Matija Vuković, Milorad Bata Mihajlović, Mario Maskareli, Miloš Bajić, Kosara Bokšan, Edo Murtić, Danica Antić, Boško Petrović i drugi. Posebnu vrednost predstavljaju dela nastala u okviru „Zadarske grupe“, umetničke komune nastale 1947. koja je predstavljala dragoceni poduhvat u traganju za novim stvaralačkim izrazom van socijalističkog realizma.

Tekst: Gordana Stojaković

Novine Muzeja Vojvodine – Muzej prisajedinjenja 1918. i Medicinska muzejska zbirka – Pasterov zavod

Dan prisajedinjenja Vojvodine Kraljevini Srbiji u Novom Sadu se obeležava 25. novembra. Na taj dan Velika narodna skupština Srba, Bunjevaca i ostalih Slovena u Banatu, Bačkoj i Baranji odlučila je o prisajedinjenju Kraljevini Srbiji. Predstavnici Srema istu odluku su doneli dan ranije. Povodom stogodišnjice ovog događaja uređen je i za posete otvoren Muzej prisajedinjenja 1918. Posetiocima je ponuđeno da taj istorijski i politički događaj isprate kroz šest povezanih celina, počev od Velike seobe Srba, pa do oslobođenja u Prvom svetskom ratu i prisajedinjenja Kraljevini Srbiji.

Muzej Vojvodine, pored Muzeja prisajedinjenja 1918. ima još jednu novu stalnu postavku, a to je Medicinska muzejska zbirka – Pasterov zavod (www.muzejvojvodine.org.rs).

Tekst: Gordana Stojaković