Novi Sad za tri dana - Izletnički pravci

IZLETNIČKI PRAVCI

Širi prostor Grada Novog Sada se delom oslanja na Nacionalni park Frušku goru sa izletištima, očuvanim ekosistemima i kompleksom srpskih pravoslavnih manastira. U okolini Novog Sada su i salaši, seoska i vinska područja, što sve zajedno čini da novosadski prostor ima neponovljivu sadržajnost.

Posetioci se mogu otisnuti duž četiri izletnička pravca: Čenejskim, ka Fruškoj gori, ka Futogu i okolini i ka Kovilju i okolini. Bilo koji pravac da izaberete možete koristiti lokalni prevoz ili rent-a-car, a za svaki od pravaca biće vam potreban jedan dan.

Info: Lokalni autobusi polaze sa Međumesne autobuske stanice u Novom Sadu, Bulevar Jaše Tomić br. 6. Pravci: Begeč (56), Budisava (23), Čenej (35), Futog (53, 54, 55), Kovilj (24), Sremska Kamenica (71, 72), Sremski Karlovci (61, 62), Srpski pravoslavni manastir Rakovac (Stari Rakovac 77), Srpski pravoslavni manastir Beočin (Beočin Selo 78) i Stari Ledinci (76B). Informacije: www.gspns.co.rs

ČENEJ

Ako krenete starim subotičkim putem, posle desetak kilometara ugodne vožnje, doći ćete u Čenej staro bačko selo, danas poznato kao naselje salaša.

Salaši su seoske kuće razbacane u moru vojvođanske ravnice. Danas čuvaju duh prošlih vremena, tradicionalan način života, domaću hranu i konje koji jure ravnicom. U ambijentu karakterističnom za bačka seoska domaćinstva, u hladu voćnjaka uz tradicionalnu hranu i dobra vina, možete bar za trenutak usporiti vreme i uživati.

Na raspolaganju su vam (uz prethodnu najavu): Salašarska bašta/Salaš 137 (restoran sa smeštajem 3*), Međunarodni put 137, www.salas137.rs ; Pajin salaš (restoran), Međunarodni put 325, www.pajinsalas.com ; Brkin salaš (hrana i smeštaj 4*), Međunarodni put 312, www.brkinsalas.rs ; Mitin salaš (restoran sa smeštajem 2*), Vuka Karadžića 53, www.novisad.travel; Konjički centar za rehabilitaciju, rekreaciju, relaksaciju i obrazovanje »U sedlu« Salaš 341, www.usedlu.org.rs i Edukativni kamp Čenej ŠOSO Milan Petrović, Međunarodni put 238 www.smp.edu.rs.

Tu su i sledeći smeštajni objekti: Kamp Farma 47, Međunarodni put bb, www.agrotourismnovisad.com  i Restoran sa prenoćištem »Bulać«, Međunarodni put 80, www.pansionbulac.com

IZLETNIČKI PRAVCI – KA FRUŠKOJ GORI

Ka Fruškoj gori možete izabrati put preko Petrovaradina i Tekija gde se nalazi ekumensko svetilište kojim dominira Rimokatolička Crkva Snežne Gospe (1881) izgrađena u spomen na Petrovaradinsku bitku (1716) i pobedu hrišćanske vojske nad Osmanlijama.

Rimokatolička crkva Snežne Gospe na Tekijama je sagrađena na mestu starijeg katoličkоg hrama koji je tokom turske vladavine ovim krajevima jedno vreme bio i džamija. Savremeni hram izgrađen je 1881. prema projektu Hermana Bolea. Monumentalnosti hrama doprinose i dva masivna zvonika. Crkva je jedinstvena i po tome što se na kupoli ispod krsta nalazi polumesec. U crkvi se nalazi kopija ikone Marije Snežne čiji se original čuva u crkvi Santa Maria Mađore u Rimu. Bogorodici se pripisuje pobeda hrišćanske vojske nad Turcima u Petrovaradinskoj bici 1716, na dan 5. avgusta – spomendan Snežne Gospe.

Sremski Karlovci

Sledeća stanica na istom putu su Sremski Karlovci, barokni gradić veoma važan za istoriju Srba jer je u njemu bilo sedište Karlovačke mitropolije i patrijaršije. Tu je osnovana Bogoslovija, druga u pravoslavnom svetu kao i Karlovačka gimnazija – prva kod Srba. Krase ga spomenici kulture i institucije nastale pretežno tokom 18. i 19. veka: Patrijaršijski dvor, Karlovačka gimnazija, Saborna crkva – barokni hram posvećen Sv. Nikoli, Kapela mira – podignuta na mestu gde je potpisan Karlovački mir 1699, Bogoslovski seminar – internat za đake Bogoslovije, Česma “Četiri lava” podignuta u čast završetka prvog vodovoda. Grad ima dugu tradiciju u gajenju vinove loze.

Kapela mira rimokatolička je bogomolja podignuta na mestu gde je 26. januara 1699. Sklopljen Karlovački mir između Osmanskog carstva, sa jedne strane i Austrije, Venecije i Poljske i Rusije, sa druge strane, a uz posredovanje Holandije i Engleske. U većnici napravljenoj od drveta, vođeni su mukotrpni pregovori u trajanju od 72 dana. Postojala su četiri ulaza, tako da nijedna delegacija nema prednost pri ulasku. Tokom pregovora korišćen je i okrugli sto za pregovaranje, verovatno prvi put u zvaničnoj diplomatiji.

Preporučujemo da se u Turističkoj organizaciji Sremskih Karlovaca raspitate za programe obilaska i razgledanja lokalnih atrakcija kao i za listu vinskih podruma koje preporučujemo da posetite. U neposrednoj blizini, na teritoriji Nacionalnog parka Fruška gora, je izletište Stražilovo, gde se nalazi grob pesnika Branka Radičevića (1824-1853). Info: Rimokatolička Crkva Snežne Gospe www.tekije.com; Turistička organizacija Sremski Karlovci www.karlovci.org.rs

 

Fruškogorski prostor je skup izvanrednih atraktivnosti. Fruškogorska flora, fauna, pejzaži, termalni izvori – banje, jezera predstavljaju osnov za turizam posebnih interesovanja (pešačenja, cikloturizam, posmatranje retkih biljnih vrsta i ptica, ribolov, lov), ali i za rekreativne i izletničke programe, škole u prirodi, nautički, zdravstveni-spa/ welness turizam. Nedeljni organizovani planinarski programi vode ljubitelje pešačenja do izletišta među kojima su: Stražilovo, Glavica, Popovica, Iriški venac, TV toranj, Zmajevac, Brankovac, Andrevlje, Osovlje, Ležimir, Letenka i Testera.

Vrdnik

Na dvadesetak kilometara od Novog Sada na Fruškoj gori nalazi se i Vrdnik, poznato banjsko mesto. Termalna voda temperature oko 32⁰C koristi se u lečenju brojnih oboljenja. Specijalna bolnica za rehabilitaciju “Termal” sa otvorenim i zatvorenim bazenima, kongresnom salom, restoranom, različitim tipovima smeštaja uz medicinski tim stručnjaka nudi, pre svega mogućnost oporavka, ali i idealne uslove za rekreaciju posebno pogodnih za pripreme profesionalnih sportista. U Vrdniku je smešten i moderan hotel “Premier Aqua” koji komforom i bogatstvom sadržaja može zadovoljiti i najprobirljivijeg gosta. Poseduje moderan spa centar, otvorene i zatvorene bazene, kongresnu salu, restoran i bogato opremljene sobe i apartmane.

U blizini je i Etno kompleks “Vrdnička kula”, turističko naselje koje se nalazi na obroncima Fruške gore. U svom sastavu ima etno restoran sa terasom, vinski podrum, bungalove za smeštaj, crkvu, igralište za decu i brojne druge sadržaje.

 

Preko puta etno kompleksa “Vrdnička kula”nalazi se novi jedinstveni termal-spa hotel. Wellness i spa hotel “Fruške terme” je prvi luksuzni hotelski kompleks u Srbiji koji poseduje osam termalnih bazena, jedanaest najsavremenijih konferencijskih sala, wellness i spa centar, restoran i barove.

Praktično u centru mesta je i manastir Vrdnik (Vrdnička Ravanica). U pisanim izvorima pominje se krajem 16. veka, a današnja manastirska crkva posvećena Vaznesenju Hristovom građena je u 19. veku. Krajem 17. veka u manastir su došli izbegli monasi manastira Ravanice (kod Ćuprije) koji su sa sobom doneli mošti srpskog kneza Lazara ubijenog u bici na Kosovu polju 1389. U porti manastira je bista pesnikinje Milice Stojadinović Srpkinje (1828-1878).

Banje Vrdnik i Slankamen uz terapijske programe razvijaju wellness i anti-stres programe za široku publiku.

Fruška gora je područje dobrih vina. Poznati su centri za proizvodnju vina: Irig, Banoštor, Sremski Karlovci i Šid. Na glasu su sledeća vina: rizling, bermet, frankovka, merlo, game, vranac, portugizer, ausbruh…

Preporučujemo da se o organizovanim pešačkim turama informišete putem sledećih web adresa: www.psdzeleznicarns.org.rs, www.vilinavodica.org.rs, www.pdnaftas.org.rs Izletničke, vinske, edukativne i gastronomske programe nude turističke agencije www.novisad.travel/vodici-i-agencije/ Info: Banja Vrdnik www.vrdnik.travel. Stari Slankamen www.indjija-tourism.com

 

Vrdnička kula nalazi se na uzvišenju visokom oko 400m i dominira okruženjem. Predstavlja ostatak srednjovekovnog utvđenog grada Castellum Rednek iz 14. veka. Vrdnička tvrđava, izgrađena na strateškom mestu bila je i deo odbrambenog sistema nekadašnje Ugarske. Smatra se da je okruženje Vrdničke kule bilo naseljeno i u rimskom periodu, kada je u 3. veku rimski car Prob zasadio prvu vinovu lozu na Fruškoj gori. Ispod kule nalazi se istoimeno turističko naselje i etno kompleks sa brojnim sadržajima.

Manastiri

Na području Fruške gore je kroz istoriju izgrađeno čak 30 manastira, usled čega je Fruška gora nosila naziv i “Sveta Fruška gora”. Do danas je sačuvano 16 manastira, koji kao celina predstavljaju najznačajniju kulturnu baštinu Fruške gore. Svi manastiri nastali su u periodu od XV do XVIII veka i pretežno se vezuju za graditeljsku delatnost srpske dinastije Branković i period otpora prema turskim osvajačima. Fruškogorski manastiri već vekovima predstavljalju jedno od najvećih stecišta duhovnog života Srba, dok su nekada bili epicentar srpske pismenosti, književnog stvaralaštva i umetnosti.

Info: novisad.travel/kategorija-lokacije/manastiri-fruske-gore

Stari Ledinci

Na obroncima Fruške gore u neposrednoj blizini Novog Sada nalaze se Stari Ledinci. Tu se nalazi imanje porodice Miljević, koja je čuvena po proizvodnji vina. Posetiocima je, uz prethodnu najavu, pored domaće kuhinje i vina među kojim su čuveni burgundac i traminac na raspolaganju smeštaj u domaćoj radinosti i seoskom turističkom domaćinstvu (3*). Podrum Miljević (3*) Sime Šolaje 41, www.podrum-miljevic.co.rs U Starim Ledincima se nalazi i Ranč Dobro prase. Osim uživanja u prirodi i svežem vazduhu moguć je i aktivan odmor poput šetnji kroz šumu, jahanje, sankanje, sakupljanje lekovitog bilja i gljiva. U ponudi je i smeštaj. Ranč Dobro prase, Stari Ledinci, Jovana Dučića 1; Najava je obavezna. www.rancdobroprase.rs

Preporučujemo da, uz prethodnu najavu, na putu za Stare Ledince, posetite dve porodične vinarije i degustirate odlično vino. Info: SZR Podrum Šukac, Sremska Kamenica, Karađorđeva 4, tel: +381 (0)21 475 51 32 i Porodična vinarija Antonijević, Ledinci, Fruškogorska 1 tel: + 381 (0)21 2986327. Na putu za Stare Ledince nalazi se i Restoran Vidikovac, Samarski put www.vidikovac.rs

Rakovac i Beočin

U blizini Novog Sada u naseljima Rakovac i Beočin nalaze se istoimeni srpski pravoslavni manastiri. Srpski pravoslavni manastir Rakovac je, prema predanju, podigao veliki komornik despota Jovana Brankovića, Raka Milošević. Prvi put se pominje 1545. Obnovljen je krajem 17. veka. Crkva manastira je posvećena Svetim Vračima. Prvi pisani podaci o Srpskom pravoslavnom manastiru Beočin su iz 16. veka. Sadašnja manastirska crkva, posvećena Vaznesenju Hristovom, je iz 18. veka. Ikonostas predstavlja veliku vrednost, a radili su ga Teodor Dimitrijević Kračun, Janko Halkozović i Dimitrije Bačević. Park oko manastira je zaštićeni primer vrtne arhitekture.

Čerević i Banoštor

Od Beočina prateći obalu Dunava,stiže se do naselja Čerević i Banoštor. Čerević je staro naselje čijim centrom dominira Rimokatolička Crkva Sv. Josipa, izgrađena u 18. veku. Za ovu crkvu ikone su radila i dva poznata srpska slikara Arsa Teodorović (1817) i Konstantin Pantelić (1835). U literaturi se može pronaći podatak da je jedan rimski nadgrobni spomenik uzidan u zid katoličke crkve. U blizini je i Srpska pravoslavna Crkva Svetog Save izgrađena u 18. veku u stilu baroka. Čerević ima Zavičajni muzej koji čuva legate slikara Milenka Šerbana i vajara Jovana Sodatovića. U mestu su mnoge vinarije i vinski podrumi: Kuzmanović, Belo Brdo, Radojčić i Žabić.

Info centar u Banoštoru: Tel. +381 (0) 21 879 011, E-mail: banostor.infocentar@gmail.com Vinarije Banoštor www.banostorinfo.wordpress.com. Vinarije Čerević www.beocin.rs Skele: Predlažemo da izlet planirate u letnjem periodu. Skela Futog-Beočin saobraća na svaki sat, a skela Banoštor – Begeč po potrebi. Više informacija: www.novisad.travel Lokalni autobusi polaze sa Međumesne autobuske stanice u Novom Sadu Bulevar Jaše Tomić br. 6. Pravci: Čerević (79), Banoštor (81). Informacije o redu vožnje: www.gspns.co.rs.

Banoštor je staro naselje. Pošto se nalazi na mestu gde se susreću Dunav i padine Fruške gore, meštani ga još nazivaju i “selo sa dva sunca” zbog odsjaja sa ove moćne reke. Naseljem danas dominiraju ostaci zidina Rimokatoličke Crkve Sv. Rudolfa koju je 1913. izgradio grof Rudolf Kotek iz Futoga. Posetioci mogu obići Srpsku pravoslavnu Crkvu Sv. Georgija izgrađenu 1682. u doba Velike seobe Srba pod Arsenijem Čarnojevićem. Crkvena zvona je darovao Mihajlo Pupin 1925. Banoštor je naselje vinara i vinogradara, a tu ćete naći vinarije: Fruškogorski vinogradi, Ačanski, Silbaški, Stojković, Urošević, Radošević, Šijački. Tu je i Udruženje žena “Majkina radionica” koje se bave izradom suvenira.

Do Banoštora možete doći i skelom iz Begeča, a druga skela povezuje Futog i Beočin blizu koga je Čerević. Preći skelom preko Dunava jeste zanimljiv I ugodan doživljaj, a preporučuje se u leto ili početkom jeseni.

FUTOG I OKOLINA

Futog je staro naselje, a danas je deo Grada Novog Sada. U centru Futoga se nalazi Rimokatolička Crkva Srca Isusovog sa župnim dvorom. Prvobitnu crkvu je sagradio grof Hadik 1776. Na mestu stare, novu crkvu posvećenu Srcu Isusovom, sagradila je grofica Kotek 1908. Srpska pravoslavna Crkva Svetih Vrača Kuzme i Damjana u Futogu sazidana je 1776. Ikonostas je oslikao Arsenije Teodorović 1799, a zidno slikarstvo se pripisuje Janku Halkozoviću.

Futog je posebno prepoznatljiv po proizvodnji kupusa, koja se u pisanim izvorima pominje još u 16. veku. Specifična sorta kupusa zaštićena je kao proizvod sa geografskim poreklom. Kupusu u čast, svake godine početkom novembra se organizuje manifestacija “Futoška kupusijada”, gde se predstavljaju proizvođači, organizuju takmičenja u pripremanju jela od kupusa i izbor najteže glavice, uz bogat kulturno-zabavni program.

Na selo Begeč se naslanja Park prirode Begečka jama, značajno stanište ptica gnezdarica. Tu se nalaze ribolovni tereni, plaža, vikend naselje i ugostiteljski objekti.

U Futogu su: SUR Gostiona Splav-Dunavac, Dunavska 000, www.splavdunavac.com i Plavi Dunav, Ribarska 2x, a na Begečkoj jami čarde: Čarda kod Braše, Begečka jama 56, +381 (0)21 899-111 i Čarda na jami, Begečka jama bb. U Begeču je Cvejin salaš *** Begeč, Nikole Tesle 2 www.cvejinsalas.com To je autentično seosko domaćinstvo gde je turistima pored domaće kuhinje na raspolaganju smeštaj u domaćoj radinosti I seoskom turističkom domaćinstvu kategorisan sa 3*. Najava je obavezna.

Info: Rimokatolička Crkva Srca Isusovog www.suboticka-biskupija.info; Srpska pravoslavna Crkva Svetih Vračeva Kuzme i Damjana www.eparhija-backa.rs

KOVILJ I OKOLINA

Kovilj je staro bačko naselje koje se nalazi na obodu Koviljsko– petrovaradinskog rita. Prvi put se pominje u 13. veku. Naselje ima dve crkve i manastir. Srpski pravoslavni manastir Kovilj sa crkvom posvećenom Sv. arhanđelima Mihajlu i Gavrilu prema predanju je osnovao Sv. Sava. Prvi put se pominje sredinom 17. veka. Današnji izgled, manastir ima od sredine 18. veka. Ikonostas je oslikao Aksentije Marodić, a rezbario Jovan Kistner. Srpska pravoslavna Crkva Vaznesenja Gospodnjeg (Gornjokoviljska) podignuta je 1829. Srpska pravoslavna Crkva Sv. Apostola Tome (Donjokoviljska) podignuta je 1845. na mestu starijeg hrama. Pored Gornjokoviljske crkve nalazi se rodna kuća Laze Kostića (1841- 1910), pisca, pesnika, prevodioca.

Koviljsko – petrovaradinski rit je specijalni rezervat prirode koji se prostire na 4.840 ha na teritorijama opština: Novi Sad, Sremski Karlovci, Inđija i Titel. Prostrani rit formiran je na starim rukavcima Dunava. To je stanište retkih vrsta ptica registrovano kao IBA područje. Lokalitet Arkanj je poznat ribolovni teren.

Info: Manastir Kovilj + 381 (0)21 298 8020; e-mail: kovilj@eunet.rs (grupne posete najaviti dan ranije); Poljoprivredno gazdinstvo Save Graorca +381 (0)21 298 8558, www.mangulice.com (najava je obavezna); Vinarija “Do kraja sveta” +381 (0)21 298 9966; www.dokrajasveta.com.

 

U blizini Kovilja nalaze se naselja Budisava i Kać. Budisava je prigradsko naselje Novog Sada čijim centrom dominira Rimokatolička Crkva Velike Gospe (Blažene Device Marije) izgrađena u neogotskom stilu 1908. Toranj crkve je visok 45 metara, a u njemu su tri zvona. U blizini crkve (prva ulica desno) nalazi se Etno kuća nastala velikim zalaganjem gospodina Tibora Milanovića. Tu se nalazi postavka koja pokazuje kako su bile opremljene kuće većine stanovnika Budisave na prelazu iz 19. u 20. vek. U dvorištu je kolekcija poljoprivrednih alatki, oruđa koja su služila za obradu zemlje, stari bunar, ali i serija fotografija koja prikazuje društveni život stanovnika između dva svetska rata.

Kać je od Novog Sada udaljen 8 km. U centru naselja se nalazi Srpska pravoslavna Crkva Sv. Nikole izgrađena između 1840. i 1844. godine. Tu se nalazi i novoosnovani manastir Srpske pravoslavne crkve posvećen Vaskrsenju Hristovom. Za ljubitelje ribolova uređen je ribolovni teren–Crni vir.

Info: Etno kuća Budisava ul. Cara Dušana 110; najava je obavezna: +381 (0)21 719 235 (9-14h); Rajšli Laslo, e-mail: budiszava.petefi@gmail.com; Srpski pravoslavni manastir Vaskrsenja Hristovog Kać, Sunčani breg; posete su moguće leti u periodu 6-19 č, zimi u periodu 6-18 č. Prijave za grupne posete: +381 (0)21 621 33 12, manastirvaskrsenja@gmail.com